ZDZISŁAW SŁONINA
Zdzisław Słonina urodził się w 1955r. Pochodzi z Bogdanówki (gmina Tokarnia), w Beskidzie Makowskim. Z wykształcenia elektromechanik. Od połowy lat siedemdziesiątych XX w. rzeźbi, maluje, fotografuje. Od 1984 r. należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. W 1991-95r. został powołany na stanowisko kierownika Referatu Kultury Urzędu Gminy w Świątnikach Górnych. W latach 1995 - 2011 pełnił funkcję dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury w Świątnikach Górnych.
W latach 1992-1996 był prezesem Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Prace Zdzisława Słoniny znajdują się w: Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie, Muzeum Etnograficznym w Krakowie, Muzeum Etnograficznym w Toruniu,Muzeum Regionalnym w Myślenicach, Państwowym Muzeum na Majdanku, Muzeum Ślusarstwa w Świątnikach Górnych oraz zbiorach prywatnych w Ameryce, Australii i Europie.
Jest znanym opiekunem artystów ludowych, inspiratorem imprez artystycznych i kulturalnych na terenie gminy i regionu. Mieszka i tworzy w Świątnikach Górnych .
KONTAKT:
32-040 Świątniki Górne ul. Różana 8
tel. (12) 270 42 65, 661 699 851
Ks. Andrzej Józef Nowobilski
Rozwój sztuki ludowej w Polsce – słów kilka
fragment tekstu zamieszczonego w katalogu prac Zdzisława Słoniny
wydanym z okazji wystawy w Muzeum Archidiecezjalnym, która odbyła się w 2014 roku
(...) Prezentowana wystawa prac Zdzisława Słoniny obejmuje rzeźbę i malarstwo na szkle. Z łatwością można zauważyć, że wśród twórców ludowych te dwie dziedziny występują razem. W przypadku naszego artysty trudno byłoby stwierdzić, która z nich stanowi priorytet w jego twórczości. Zdzisław Słonina, z wykształcenia elektromechanik, z zamiłowania artysta, od 1991 do 2011 r. pełnił funkcję dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury w Świątnikach Górnych, a w latach 1992-1996 był prezesem Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
Rzeźba Z. Słoniny koncentruje się wokół tematyki pasyjnej, a rozpoczyna ją uroczysty wjazd Pana Jezusa na osiołku do Jerozolimy. Temat Męki Pańskiej jest wśród twórców ludowych najważniejszym motywem, do którego treści czerpane są z Pisma Świętego. Gdyby porównać rzeźby kilku artystów, to z łatwością dostrzeżemy zbieżność przedstawiania poszczególnych scen, choć artyści ci nie znają swojego dorobku. Słonina nie tylko przedstawia poszczególne postaci czy sceny biblijne z życia Chrystusa, ale wprowadza do nich pewną narrację, swoistą i niepowtarzalną.
Ulubionym motywem twórców ludowych jest przedstawienie Chrystusa Frasobliwego. Temat znany w twórczości i przyzwyczajeni jesteśmy do przedstawienia jednopostaciowego Chrystusa. Słonina natomiast przedstawia tę scenę w kilku wersjach, ukazując Chrystusa ze śpiewającymi aniołami, z ptaszkami czy też jako Tron Łaski. Oryginalnym przedstawieniem jest także pocałunek Judasza czy też zaparcie się Chrystusa przez św. Piotra. Ogólnie mówiąc sceny pasyjne pokazane przez Z. Słoninę zachęcają, a nawet rzekłbym, zmuszają widza do rozpamiętywania męki Jezusa Chrystusa.
Podobnie rzecz ma się z malarstwem na szkle. Motyw Męki Pańskiej bardzo szeroko pojęty przedstawił artysta w malarstwie. Chrystus Frasobliwy, Chrystus w Ogrojcu, Chrystus przy Słupie, Upadek pod Krzyżem, Ukrzyżowanie i Złożenie do Grobu – są to motywy znane w twórczości ludowej, ale tematy w większości zostały zaczerpnięte z malarstwa historycznego.
Poszczególne sceny, a zwłaszcza postaci Chrystusa Umęczonego, różnią się, a każda z nich potraktowana jest indywidualnie. Zmuszają do refleksji, a także do modlitwy, stwarzają odpowiedni klimat do kontemplacji i wyrwania się z codziennego zabiegania, zmęczenia i zapracowania. Chcemy dialogować, rozmawiać, a więc modlić się przed każdą z tych scen religijnych. Artysta nie tylko przedstawia swoje dzieło, ale ukazuje nam własne, głębokie wnętrze, ukryte w każdej rzeźbie i obrazie. Niemożliwością jest, nie będąc głęboko wierzącym, rzeźbić takie sceny i takie postaci.
Warto kilka słów powiedzieć o kolorystyce jego rzeźb, a także malarstwa. W stosunku do rzeźby artysta używa kolorów zasadniczych, takich jak czerwień, zieleń, brąz, błękit. Są to kolory nasycone, zdecydowane, ale tworzące pewną harmonię barwną. Nie stosuje Słonina laserunków ani różnego rodzaju cieni. Tak czynią wszyscy twórcy ludowi, jeśli malują swoje postaci. Jak wiemy, dość często rzeźby te nie są malowane.
Malarstwo na szkle Z. Słoniny jest bardziej kolorowe, bardziej dekoracyjne, a poszczególne postaci o poprawnej budowie anatomicznej. Nie są one cieniowane, artysta nie stosuje też laserunków. Rysunek czarną kreską jest mocno uwidoczniony i dopiero on wypełniany jest kolorem.
Bogaty dorobek twórczy Zdzisława Słoniny jest owocem jego 40-letniej pracy artystycznej. Jak sam mówi, rzeźbi i maluje z potrzeby serca. Przez lata pracy zawodowej nie zarzucił swojej pasji.
Wystawa w Muzeum Archidiecezjalnym kardynała Karola Wojtyły w Krakowie jest kolejną prezentacją dorobku artystycznego Zdzisława Słoniny. Dziesiąta jubileuszowa, indywidualna wystawa jest wyrazem uznania dla artysty i sztuki, którą tworzy.
Począwszy od 1977 roku po rok obecny Z. Słonina wziął udział w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą. Prace Słoniny znajdują się w: Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie, Muzeum Etnograficznym w Krakowie, Państwowym Muzeum na Majdanku w Lublinie, Muzeum Regionalnym w Myślenicach, Muzeum Ślusarstwa w Świątnikach Górnych. Oprócz wymienionych muzeów jego prace znajdują się w zbiorach prywatnych w Polsce i za granicą, m.in. w Ameryce, Australii i wielu krajów europejskich.
Zdzisław Słonina należy do awangardy twórców ludowych w Polsce i można o nim powiedzieć, że jest profesjonalnym artystą w dziedzinie sztuki ludowej.
Wystawy indywidualne rzeźby i fotografii:
1998 r. Świątniki Górne M-GOK „Świątniki w fotografii Zdzisława Słoniny”
1999 r. Krzeszowice KOK
2000 r. Kraków Stowarzyszenie Historyków Sztuki
2001 r. Myślenice MDK
2004 r. Bełchatów Muzeum Regionalne
2004 r. Świątniki Górne MGOK
2005 r. Kraków Muzeum Archidiecezjalne – „Litania Świątnicka”
2006 r. Mogilany GOK - „Misterium Kalwaryjskie” – fotografia
2006 r. Świątniki Górne UMiG – wydanie albumu „Piękno Ziemi Świątnickiej” – fotografie Zdzisława Słoniny
2008 r. Kraków Muzeum Archidiecezjalne – „ Świątnickie Betlejem”
2011/2012 r. Myślenice Muzeum Regionalne – „W Betlejem przy drodze…”
2014 r. Kraków Muzeum Archidiecezjalne – „Sceny pasyjne w rzeźbie i malarstwie”
2014 r. Mogilany GOK – „Sceny pasyjne w rzeźbie i malarstwie”
2014 r. Myślenice Muzeum Regionalne –„Wśród nocnej ciszy…” – rzeźba, malarstwo na szkle
Konkursy i wystawy zbiorowe:
1977 r. Myślenice MDK – konkurs i wystawa z okazji XV- lecia Miejskiego Domu Kultury - III nagroda
1980 r. Myślenice MDK – konkurs rekwizytów związanych z Bożym Narodzeniem – III nagroda
1980 r. Myślenice MDK – wystawa indywidualna fotografii
1980 r. Kraków Pałac pod Baranami - „Dni Tokarni w Krakowie” - udział
1980 r. Proszowice – konkurs rzeźby ludowej – wyróżnienie
1981 r. Pisary – konkurs na maski karnawałowe – wyróżnienie
1982 r. Myślenice MDK – wystawa na XX-lecie Miejskiego Domu Kultury - udział
1982 r. II Przegląd Twórczości Ludowej województwa krakowskiego – udział
1983 r. Myślenice MDK – konkurs rekwizytów związanych z Bożym Narodzeniem – I nagroda
1983 r. Kraków Stowarzyszenie PAX – konkurs sztuki ludowej o tematyce sakralnej – II nagroda
1983 r. Myślenice MDK – konkurs „Nicolaus Copernicus”- I nagroda
1983 r. Kraków Spółdzielnia „Millenium”- konkurs „Szopka i Święta Rodzina w rzeźbie ludowej” – II nagroda
1984 r. Kraków Spółdzielnia „Millenium”- konkurs rzeźby ludowej Polski Południowej – I nagroda
1984 r. Świątniki Górne Izba Regionalna – „Wystawa prac twórców ludowych” - udział
1984 r. Myślenice MDK – konkurs dla rzeźbiarzy regionu myślenickiego – I nagroda
1984 r. NRD Lipsk – Wystawa Współczesnej Sztuki Ludowej woj. Krakowskiego – udział
1984 r. Czechosłowacja Bratysława – Wystawa Współczesnej Sztuki Ludowej woj. Krakowskiego – udział
1985 r. Turno – ogólnopolski konkurs sztuki ludowej młodych twórców – III nagroda
1986 r. Kraków – VIII konkurs na maskę tradycyjną i współczesna – I nagroda
1986 r. Kraków WDK – konkurs „Moja galeria” – I nagroda
1986 r. Lublin - Państwowe Muzeum na Majdanku – ogólnopolski konkurs „Przeciw wojnie”- wyróżnienie
1986 r. Warszawa Muzeum Etnograficzne – wystawa „90 lat ruchu ludowego”- udział
1986 r. Myślenice MDK – konkurs i wystawa na XXV-lecie Miejskiego Domu Kultury – I nagroda
1986 r. Kraków Pałac pod Baranami – przegląd i wystawa twórczości ludowej województwa krakowskiego – I nagroda
1987 r. Myślenice MDK – V Przegląd Twórczości Ludowej i Amatorskiej Regionu Myślenickiego – II nagroda
1988 r. Szwecja - Sztokholm – wystawa współczesnej twórczości ludowej województwa krakowskiego – udział
1988 r. Toruń Muzeum Etnograficzne – ogólnopolska wystawa „Ziemia sercu bliska”- udział
1988 r. Kraków Spółdzielnia „Millenium”- konkurs rzeźby ludowej Polski Południowej – III nagroda
1988 r. Niepołomice MDK Zamek – wystawa „Malarstwo i rzeźba ludowa” - udział
1988 r. Kraków Pałac pod Baranami – konkurs i wystawa „Anioły w rzeźbie ludowej”- I nagroda
1989 r. Kielce Stowarzyszenie PAX – XVI konkurs „Współczesna ludowa sztuka sakralna”- III nagroda
1990 r. Niemcy Ludenscheid – wystawa sztuki ludowej Regionu Myślenickiego – udział
1991 r. Skawina MDK – III ogólnopolskie biennale sztuki nieprofesjonalnej – III nagroda
1994 r. Krzeszowice – międzywojewódzki przegląd twórczości ludowej i amatorskiej w dziedzinie rzeźby i kowalstwa – III nagroda
1995 r. Zabierzów GDK – Pokonkursowa Międzywojewódzka Wystawa Malarstwa na Szkle i Wyrobów Glinianych - udział
1996 r. Świątniki Górne – konkurs na szopkę i prace plastyczne związane z Bożym Narodzeniem – udział
1996 r. Kraków Spółdzielnia „Millenium”- konkurs „Współczesna rzeźba ludowa Polski Południowej” – I nagroda
1996 r. Kraków WDK – XVII konkurs na maskę tradycyjną i współczesną – udział
1996 r. Ludźmierz – wystawa „Matka Boska Ludźmierska”- udział
1996 r. Bukowina Tatrzańska Dom Ludowy - „XXX Jubileuszowe Sabałowe Bajania”, wystawa twórczości ludowej – wyróżnienie
1996 r. Świątniki Górne GOK – wystawa Krakowskiego Oddziału STL - udział
1997r. Myślenice MDK – VI Rejonowy Przegląd Twórczości Ludowej i Amatorskiej „Praca i piękno” - II nagroda
1997 r. Bukowina Tatrzańska Dom Ludowy – konkurs z okazji XXV jubileuszowego Karnawału Góralskiego – I nagroda
1997 r. Kraków Fundacja „Cepelia” – wystawa „Wielkanocne impresje” - udział
1998 r. Niepołomice M-GOK – wojewódzki konkurs twórczości ludowej – I nagroda
1999 r. Bukowina Tatrzańska Dom Ludowy „Sabałowe Bajania”, wystawa rzeźby – wyróżnienie
1999 r. Szopienice – XI Konkurs plastyczny dla twórców nieprofesjonalnych im. Pawła Wróbla – nagroda Wydziału Kultury Urzędu Miasta Katowice
1999 r. Kielce Stowarzyszenie PAX – XXVI Konkurs i wystawa ludowej sztuki religijnej – udział
1999 r. Radziszów gm. Skawina – XXIII Konkurs Kapel, Instrumentalistów, Śpiewaków i Gawędziarzy Ludowych Region Krakowski – III nagroda - gawędziarz
1999 r. Skomielna Czarna Towarzystwo Miłośników Skomielnej Cz. i Bogdanówki – I Konkurs Rzeźby - „Chrystus Frasobliwy”- III nagroda
2000 r. Skomielna Czarna Towarzystwo Miłośników Skomielnej Cz. i Bogdanówki – II Konkurs Rzeźby „Anioł”- nagroda
2000 r. Kraków „Jan Paweł II w Sztuce Muzeum –Kraków” – Konkurs „Ksiądz Karol Wojtyła – Papież Jan Paweł II” – wyróżnienie
2000 r. Dobczyce UMiG – Konkurs „Kapliczka na przełom tysiącleci” – III nagroda
2000 r. Kraków Muzeum Archidiecezjalne – wystawa twórców ludowych Małopolski i Śląska „Jezus Chrystus – Król trzeciego tysiąclecia” – udział
2000 r. Częstochowa Ośrodek Promocji Kultury – Konkurs Sztuki Ludowej - udział
2001 r. Nowy Targ MOK – XXV Konkurs Amatorskiej Twórczości Plastycznej 2001 - udział
2002 r. Skomielna Czarna Towarzystwo Miłośników Skomielnej Cz. i Bogdanówki – IV Konkurs Rzeźby „Postać świętego w wyobraźni artysty” - nagroda
2002 r. Myślenice MOK – VII Przegląd Twórczości Ludowej i Amatorskiej Regionu Myślenickiego - nagroda
2003 r. Zawoja – konkurs „Matka Boska Nieustającej Pomocy w sztuce ludowej” – wyróżnienie
2003 r. Skomielna Czarna Towarzystwo Miłośników Skomielnej Cz. i Bogdanówki – V Konkurs Rzeźby „Muzykant – grajek” - nagroda
2004 r. Biały Dunajec GBP i UG – XI Festiwal Papieski „Ojca Świętego Polska światu dała” – wyróżnienie
2004 r. Lublin ZG STL – ogólnopolski konkurs na sztukę ludową – „A to polskie właśnie…” - udział
2004r. Świątniki Górne M-GOK - wystawa „Czas pokuty w sztuce ludowej” - udział
2005 r. Kraków Civitas Christiana – wystawa „Męka i Zmartwychwstanie Pańskie w rzeźbie Zdzisława Słoniny i fotografii Adama Wojnara”
2005 r. Kielce Civitas Christiana – konkurs rzeźby sakralnej – III nagroda
2005 r. Świątniki Górne M-GOK - wystawa twórczości ludowej „Do szopy hej pasterze” - udział
2008 r. Kraków NCK - wystawa Krakowskiego Oddziału STL – udział
2008 r. Kraków Dom Kultury „Podgórze” - wystawa Krakowskiego Oddziału STL – udział
2009 r. Myślenice Muzeum Regionalne – Przegląd Twórczości Ludowej i Amatorskiej Regionu Krakowskiego - udział
2011 r. Bukowina Tatrzańska Dom Ludowy - „45Sabałowe Bajania”, wystawa rzeźby twórców STL – udział
2011 r. Nowy Targ MOK – XXXV Konkurs Amatorskiej Twórczości Plastycznej „Cztery pory roku” – I nagroda
2012 r. Nowy Targ MOK – wystawa Laureatów Konkursu Twórczości Plastycznej 2011 - udział
2012 r. Stryszawa GOK – XI Ogólnopolski Konkurs Rzeźbiarski „Św. Józef Robotnik w sztuce ludowej” – wyróżnienie
2012 r. Wilkowice GBP – X Ogólnopolski Konkurs Rzeźby i Malarstwa na szkle „Anioł Boski Posłaniec” – wyróżnienie
2012 r. Nowy Targ MOK – XXXVI Konkurs Amatorskiej Twórczości Plastycznej „Dumania Dumaca z Gorców” – I nagroda
2012/2013r. Myślenice Muzeum Regionalne – „Nim zabłyśnie pierwsza gwiazdka…” – prezentacja twórczości ludowej i amatorskiej Regionu Krakowskiego – udział
2013r. Nowy Targ MOK – wystawa Laureatów Konkursu Twórczości Plastycznej 2012 - udział
2013 r. Myślenice MOKiS – wystawa „Artystyczne Misterium Wielkanocne” – udział
2013 r. Stryszawa GOK – XII Ogólnopolski Konkurs Rzeźbiarski „Matka Boża Makowska Opiekunka i Królowa Rodzin” – II nagroda
2013 r. Wilkowice GBP – Konkurs Rzeźby i Malarstwa na szkle „Patron opiekun, przyjaciel, orędownik” – wyróżnienie w kategorii: malarstwo na szkle
2014 r. Myślenice Muzeum Regionalne – wystawa „Wielkanoc z Ojcem Świętym” w twórczości ludowej i amatorskiej Regionu Krakowskiego – udział
2014 r. Katowice Galeria Szyb Wilson – VII Międzynarodowy Festiwal Sztuki Naiwnej –udział
2014 r. Bukowina Tatrzańska Dom Ludowy –48 Sabałowe Bajania, Ogólnopolska Wystawa Twórczości Ludowej udział
2014 r. Stryszawa GOK- XIII Ogólnopolski Konkurs Rzeźbiarski „Św. Jan Paweł II Patron Rodzin” – wyróżnienie
2014 r. Myślenice Muzeum Regionalne konkurs „Przyjaciele Pana Boga” – święci i błogosławieni w rzeźbie i Malarstwie –II nagroda
2014 r. Nowy Targ MOK –XXXVIII Konkurs Amatorskiej Twórczości Plastycznej – I nagroda /kategoria ludowa/
2014 r. Wilkowice GBP – konkurs rzeźby malarstwa na szkle „Rok Polski” - nagroda
Prace plenerowe:
Hala Krupowa – Kaplica Turystów: figura M.B. Sidzińskiej, 2 płaskorzeźby Drogi Krzyżowej
Kaplica na Leskowcu – płaskorzeźba św. Bernarda
Bogdanówka - Droga Krzyżowa na Koskową Górę – 2 płaskorzeźby
Zdzisław Słonina za działalność artystyczna i społecznikowską otrzymał następujące wyróżnienia:
1989 r.- srebrna odznaka „Za zasługi dla Ziemi Krakowskiej”
1995 r.- nagroda Wojewody Krakowskiego w dziedzinie kultury i sztuki
1996 r.- odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
2003 r.- brązowy Krzyż Zasługi RP